Konspiracja w klasztorze w Radecznicy
7 lipca 2018 roku w Radecznicy rozpoczną się (i potrwają do 8 lipca) uroczystości pod hasłem „Konspiracja w klasztorze”.
Klasztor Radecznicki był bowiem istotnym ośrodkiem konspiracji niepodległościowej. W czasie okupacji niemieckiej ukrywali się tu poszukiwani przez Gestapo, drukowane były konspiracyjne materiały, prowadzone było tajne nauczanie i szkolenie wojskowe żołnierzy Związku Walki Zbrojnej - Armii Krajowej.
Klasztor Radecznicki był bowiem istotnym ośrodkiem konspiracji niepodległościowej. W czasie okupacji niemieckiej ukrywali się tu poszukiwani przez Gestapo, drukowane były konspiracyjne materiały, prowadzone było tajne nauczanie i szkolenie wojskowe żołnierzy Związku Walki Zbrojnej - Armii Krajowej.
Konspiracyjna walka była kontynuowana po wejściu nowego okupanta- sowietów. Współpraca zakonników z konspiracją poakowską – zamojskim obwodem i inspektoratem Zrzeszenia Wolnosć i Niezawisłość trwała przez kilka lat i zakończyła się gwałtownie 20 czerwca 1950 roku, kiedy to UB aresztowało wszystkich zakonników, którzy następnie zostali skazani na długoletnie więzienie. Wydarzenia z czerwca 1950 roku nazwano "drugą kasatą klasztoru" (pierwszej dokonał carat). Zlikwidowano prowadzona przez zakon szkołę a budynki klasztoru przekazano pod szpital psychiatryczny (dziś część klasztoru jest z powrotem użytkowana przez zakon). Skazani bernardyni zostali w 1995 roku zrehabilitowani.
W 2017 roku zostali przy wejściu głównym do radecznickiej bazyliki pochowani żołnierze AK-WiN: Marian Pilarski i Stanisław Bizior.
Płk Marian Pilarski pseudonim Jar, Grom, walczył w wojnie polsko-bolszewickiej i kampanii wrześniowej, a następnie w Armii Krajowej. Był przywódcą Zrzeszenia Wolność i Niezawisłość na teren Zamojszczyzny. Pilarski kierował Inspektoratem Zamojskim WiN, którego komendę zorganizował właśnie w klasztorze w Radecznicy. Został aresztowany 12 kwietnia 1950 r.
Dzień później został aresztowany Stanisław Bizior ps. Eam (pośmiertnie awansowany do stopnia kapitana), żołnierz AK a później WiN, w którym pełnił funkcję komendanta Lotnej Żandarmerii Obwodu a następnie Inspektoratu Zamojskiego WiN.
Obaj zostali osadzeni w więzieniu na zamku lubelskim i skazani na karę śmierci. Zabito ich 4 kwietnia 1952 roku.
Ich zwłoki zostały pochowane (czy może raczej porzucone) przez komunistów w nieoznakowanym grobie. Kilkadziesiąt lat potem zwłoki zostały odnalezione przez pracowników IPN po badaniach więziennych dokumentów i rozpoznane po badaniach DNA. Pogrzeb obu oficerów 14 października 2017 roku w Radecznicy stał się manifestacją patriotyczną.
W nadchodzących uroczystościach uhonorowana będzie pamięć o wszystkich żołnierzach konspiracji Inspektoratu Zamojskiego – przez złożenie wieńców właśnie na mogiłach pułkownika Pilarskiego i kapitana Biziora. Innym z punktów uroczystości będzie spotkanie z pracownikami Biura Poszukiwań i Identyfikacji IPN.
Cały program uroczystości - na plakacie.