Zamek w Janowcu nad Wisłą
Ogromny, dominujący z wysokiego wzgórza nad doliną Wisły zamek w Janowcu pozostaje w stanie ruiny od ponad dwóch stuleci. Co ciekawe, wraz z popadaniem w ruinę zamek staje się w coraz większym stopniu obiektem zainteresowania turystów i historyków - początkowo jedynie amatorów. Dopiero w XX wieku zajęli się zamkiem zawodowi historycy.
Pierwszą monografią zamku (i jedyną jak dotąd) jest praca historyczno - konserwatorska Alicji i Mieczysława Kurzątkowskich "Ruiny zamku Firlejów w Janowcu nad Wisłą" Dokumentacja opracowana do użytku PP Pracownie Konserwacji Zabytków w Warszawie, 1961. (Maszynopis w zbiorach Muzeum Nadwiślańskiego w Kazimierzu Dolnym).
Prace archeologiczne rozpoczęły się dopiero po przejęciu zamku przez Muzeum Nadwiślańskie. Ich wyniki opisała Maria Supryn w pracy "Archeologia Zamku w Janowcu. Dzieje budowli w świetle badań archeologicznych z lat 1976-2001, Kazimierz Dolny - Janowiec 2008
Badania archeologiczne wykazały, że pierwsza budowla powstała na wzgórzu w pierwszej ćwierci XVI wieku - zamek zbudował Mikołaj Firlej herbu Lewart, hetman wielki koronny i kasztelan krakowski, w latach 1497-1526
Zbudowany przez niego zamek należał do typu bastejowego, czyli był już przygotowany do walki z użyciem broni palnej. Już ten pierwszy zamek był ogromny, zarys jego murów (grubości 2,30 m) pokrywa się zasadniczo z dzisiejszymi ruinami. Zamek był odcięty od reszty wzgórza fosą od strony wschodniej. Nad fosą przerzucono 15 metrowy most.
Kolejne przebudowy, zmieniły zamek w obronną, pałacową, rezydencję. Najpierw, Andrzej Firlej (wnuk Mikołaja), rozbudowując zamek, wzniósł w drugiej połowie XVI wieku renesansowy
pałac: jego resztki to południowo-wschodnia część zamku.
Przebudowę zamku i pałacu przeprowadzali tez kolejni właściciele. Archeolodzy stwierdzili ślady po przebudowie zamku i pałacu w pierwszej połowie XVII wieku (dokonana przez Tarłow) - zapewne wtedy to zniszczona została wolnostojąca w dziedzińcu słupowa (w dolnej kondygnacji kamienna) wieża obserwacyjna. Po zniszczeniach dokonanych przez Szwedów, odbudowę i kolejną przebudowę (w drugiej połowie XVII wieku i początkach wieku XVIII) przeprowadzili Lubomirscy, którzy zatrudnili do tego włoskiego architekta. Tylmana z Gameren.
Już wkrótce, bo przed końcem XVIII stulecia zamek zaczął popadać w ruinę, jaką jest do dzisiaj. To co obecnie możemy oglądać to mury obronnej pałacowej rezydencji, dające wyobrażenie jej dawnej świetności. Dostrzeżenie śladów pierwotnej, bastejowej, wczesno-nowożytnej twierdzy jaką pierwotnie był janowiecki zamek, wymaga nieco wysiłku.
ceny biletów:
zamek z wystawami, dwór, spichlerz - normalny: 12.00, ulgowy: 8.00
wstęp na krużganki: 7.00
rodzinny: 30.00 - wszystkie ekspozycje dla dwojga opiekunów z dziećmi do lat 17